Dağcılık, dağlarda yürüyüş yapmanın haricinde teknik malzemeler kullanarak tırmanma ve kamp kurma gibi aktiviteleri kapsayan bir doğa sporudur. 18.yy ve 19.yy’larda özellikle zengin Avrupalıların boş zamanlarını kullanmak için keşfettiği ve yaşamlarına heyecan katmak için uğraştıkları dağcılık, 20. yüzyılın başlarında farklı devletlerinde dikkatini çekmeyi başarmıştır.
1931 yılında Cenevre’de Uluslararası Dağcılar Birliği (UIAA) kurulması ile uluslararası bir spor haline gelmiştir. Daha sonraki yıllarda farklı teknikler ve yöntemler ile dağcılık sporu geliştirilmiş ve günümüze kadar gelmiştir. Kendini devamlı yenileyerek farklı disiplin ve ilkelere bağlı olarak farklı dallara ayrılan bu spor dalı zamanla 20. yüzyıldaki popülerliğini kaybetmeye başlamıştır. Bunun sebebi ise, insanların işe ve teknolojiye daha fazla vakit ayırmaları, doğal yaşam alanlarının, parkların ve yürüyüş parkurlarının azalması… gibi birçok neden gösterebiliriz.
Dağcılık bugünlerde doğa sporlarının içinde en çok ilgi görenlerden olsada, yeniliklerin gelmemesi ile beraber yeni nesilin dağcılığa olan ilgisi azalmıştır.
Ülkemizde dağcılık çeşitli gruplar, klüpler ve Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) tarafından canlı tutulmaya çalışılmaktadır. Türkiye’de yaşam kalitesine paralel olarak dağcılık sporuna her geçen gün ilgi artmaktadır.
Dağcılık Stilleri
- Alpin Stil
- Doğa Yürüyüşü (Hiking)
- Kamplı Etkinlik ( Trekking)
- Ekspedition
- Ferrata
- Sportif Tırmanış ( Sport Climbing) – 4 ‘ e ayrılır.
- Bouldering
- Kaya Tırmanışı
- Uzun Duvar Tırmanışı
- Yapay Duvar Tırmanışı
1 – Alpin Stil
Dağcılar arasında “Temiz tırmanış” diye de adlandırılan bu stil kayalar ve buzlar üzerinde dengenin, hızın ve hafifliğin ön plana çıktığı zevkli ve o kadarda tehlikeli bir spordur. Alpin Stil’li Rota değiştirilmeden doğal yöntemler yapılır. Her tırmanıcının kendine özgü bir stili vardır. Zorluklar ve risklere karşı dağcılar kendi başlarının çaresine bakmak zorundalar. Bunların hepsi macera için…
2 – Hiking – Doğa Yürüyüşü
Akşamdan yapılan hazırlıklar ile sabah erken vakitte başlayan, mesafe sınırı olmayan sade bir stildir.
3 – Trekking – Kamplı Etkinlik
Doğa yürüyüşünde kamp kurup,konaklama yapılan bir dağ sporudur.
4 – Ekspedition
İçerisinde Dağ yürüyüşü, zirve tırmanışı, kamplı konaklama, araştırma gezileri gibi faaliyetleri içeren uzun süreli etkinliklerdir.
5 – Ferrata
Yaygın olarak Uzak Doğu, Amerika, ve Avrupa’da, kayalıklara sabitlenmiş merdivenlere tırmanılarak yapılan bir spordur.
6 – Sport Climbing – Sportif Tırmanış
Yapay duvarlarda veya büyük kayalar üzerinde uygulanan tırmanma stilidir. Bu dal 4’e ayrılır.
a -Bouldering
Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerinin kullanıldığı antrenmandır.
b -Kaya Tırmanışı
Doğa yürüyüşü yapmayı sevenlerin bu spora biraz daha adrenalin katarak, daha sağlıklı ve daha fit olmak için severek yaptıkları bir spor dalıdır. Önceleri dağcılığın bir kolu olan bu stil insanları kısa sürede tutkunu haline getirmektedir.
Kaya tırmanışı doğa severler için günlük hayatta alternatif bir spor olarak, insanlara sağladığı heyecan duygusu ve stratejik karar verme yeteneğinin haricinde, dengede durma, esneklik gibi birçok fiziksel donanım kazanmalarını sağlıyor. Dağ sporlarında vücut için en etkili sporda diyebiliriz.
Tabi ki doğa ile iç içe olmak vücudumuza kazandırdığı heyecan ve fitliğin dışında ruh sağlığımızı da olumlu yönde etkilemektedir. İnsanlar bu sporu yaparken özgür hissettiğinden kişinin öz güvenini de geliştirmektedir.Temiz hava ve stresten uzak yapılan kaya tırmanışı, Sportif Tırmanış ve Uzun Duvar Tırmanışı olarak ikiye ayrılır.
Kaya Tırmanışının Çeşitleri
Bouldering : Teknik, dayanıklık ve kuvvetin gelişmesi için yeni başlayanların uyguladığı antrenman tipi tırmanış stilidir. Kum torbası ve antrenman ayakkabısı kullanılarak yeteneklerin gelişmesi sağlanmaktadır.
Top – Rope Tırmanış : Tırmanış ipi zirvedeki istasyondan inerek tırmanışçıya geliyor. İpin bir ucunda tırmanıcının emniyetini sağlayan bir kişi bulunuyor.Güvenliği sağlayan eleman tırmanıcı yol katettikçe oluşan boşluğu alıyor. Bu en güvenli tırmanma stillerinden birisidir. Çünkü düşme halinde sadece tırmanıcının boşluğu kadar düşülebilir. Yani birkaç cm.
Serbest Stil : Free climbing denilen bu tırmanış en çok kullanılan tırmanış yöntemidir. Bu stilde yapay teknikler kullanılmamaktadır. Kullanılan ip ise sadece güvenliği sağlamak için.
Free – Solo : Deneyim gerektiren bu stilde, emniyet aleti kullanılmamaktadır. Sadece tırmanış ayakkabısı ve toz torbası ile tırmanış yapan sporcuların, fiziksel olduğu kadar psikolojik olarak da iyi olması gerekmektedir. Bu tırmanma sayısının az olması, en ufak hatanın ölümle sonuçlanabileceği gerçeğindendir. Bu stilde adrenalin tutkunları çıplak ayakla da tırmanış yapabilmektedirler.
Yapay Tırmanış : Yükselmek için sikke, jumar, hook, ip ve merdiven gibi yapay aletler kullanılmaktadır.
c – Uzun Duvar Tırmanışı
Tırmanma tekniklerinin ve emniyet malzemelerinin kullanılarak bir ip boyundan daha yüksek olan, kaya üzerinde yapılan tırmanma stilidir.
d – Yapay Duvar Tırmanışı
Doğal olmayan, kapalı veya açık alanlara monte edilerek sabit veya ayarlanabilen sistemlerdir. Genel olarak yapay duvarlara farklı biçimlerde monte edilen aralıklı basamak veya tutamakları içerir.
Yapay Duvar Tırmanışında “Üstten Emniyetli İp” tekniği de kullanılmaktadır.