Sponsorlu Bağlantılar
Tüzel Kişilik
- Tüzel kişiler, kendilerini meydana getirmiş olan kişilerden ayrlarak başlı başına bağımsız bir varlık haline gelmektedirler.
- Kendilerine ait bağımsız bir malvarlıkları vardır.
- Hukuki işlem yaparak borç altına girebilirler.
- Hukuka aykırı fiilleriyle başkalarına verdikleri zararlardan dolayı sorumlu olurlar.
- Dava açabilirler; kendilerine dava açılabilir.
- Kişilik haklarından yararlanırlar.
Tüzel Kişiliğin Başlangıcı
1. Serbest Kuruluş Sistemi
– Dernekler
2. İzin Sistemi (Ruhsat Sistemi)
– Esnaf ve Sanatkarlar Odaları (izin verecek olan makam Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)
3. Tescil Sistemi
– Vakıf
Tüzel Kişiliğin Organları
1. Kanuni Organlar : Bulunması zorunlu organlardır.
Derneklerde Kanuni Organlar
– Genel Kurul
– Yönetim Kurulu
– Denetleme Kurulu
Vakıflarda Kanuni Organlar
– Yönetim Organı
2. İradi Organlar : Bulunması isteğe bağlı organlardır.
– Haysiyet Divanı
– Danışma Kurulu
Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti
Hukuki İşlem Ehliyeti
Örnek :
. Derneğe lüzumlu eşyaların satın alınması
. Dernek için bir yer kiralanması
. Dernek adına bankada hesap açtırılması
. Ödünç para alınması
Haksız Fiillerden Sorumlu Olma Ehliyeti
Örnek :
Dernek yönetim kurulunun, yayımladığı bir bildiri ile bir kimsenin kişilik haklarına zarar vermesi durumunda, zarara uğrayan kişi bu zararını doğrudan doğruya dernekten talep edebilir. Fakat yöneticiler organ sıfatıyla hareket etmemiş iseler, bu zararlardan bizzat kendileri sorumludurlar. Bu zararlar tüzel kişiden istenemez.
Sponsorlu Bağlantılar
Dava Ehliyeti
Örnek :
Kişilik hakkı saldırıya uğrayan derneğin dava açması
NOT: Tüzel kişilerin fiil ehliyetinin gayeleri ile sınırlandırılmış olmasına “tahsis (özgüleme) prensibi (ultra-vires) denir.
Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi
1. İnfisah (Dağılma)
- Amacın gerçekleşmiş olması
- Sürenin geçmiş olması
- Yönetim kurulunu kuramayacak hale gelmesi
- Aciz hale düşmesi
- Üst üste iki olağan genel kurul toplantısının yapılamaması
- İlk genel kurul toplantısının yapılmamış olması
2. Fesih (Dağıtılma)
A) Kendi Yetkili Organının Kararıyla (Genel Kurul)
- Genel Kurula katılma hakkına sahip üyelerin en az 2/3’ünün toplantıda hazır bulunması şarttır.
- İlk toplantıda bu çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantı gelenlerle açılır. Ancak fesih için hazır bulunan üyelerin 2/3’ünün fesih yönünde oy vermesi gerekir.
- Derneğin feshi, yönetim kurulu tarafından mahallin en büyük mülki amirliğine yazı ile bildirilir.
B) Yargısal Kararla (Asliye Hukuk Mahkemesi)
- Medeni Kanunun emredici hükümlerine uyulmaması
- Gayenin hukuka ve ahlaka aykırı hale gelmesi
- 30 gün içinde kuruluş bildirisinde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarındaki noksanlıkların tamamlanmamış veya kanuna aykırılıkların giderilememiş olması,
- Olağan genel kurul toplantısının belirtilen süre içerisinde yapılmamış olması
- Zorunlu organların oluşturulmamış olması
Not :
1. Derneğin yönetim kurulu 5 kişiden az olamaz.
2. Dernekler yazılı bildirimi izleyen 6 ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve organlarını oluşturmak zorundadır. Aksi takdirde her ilgili sulh hâkiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin
tespitini isteyebilir.
Sona Ermenin Sonuçları
Sona eren tüzel kişinin kişiliği, ehliyeti tasfiye amacıyla sınırlı olmak üzere tasfiye sırasında da devam eder.
Tüzel kişinin malvarlığı, kanunda veya kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça ya da yetkili organı başka türlü karar vermedikçe, en yakın amacı güden kamu kurum veya kuruluşlarına geçer. Bu malvarlığı daha önce özgülendiği amaç için kullanılır.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaç güttüğü için kişiliği mahkeme kararıyla sona eren tüzel kişinin malvarlığı her halde ilgili kamu kuruluşuna geçer.
Sponsorlu Bağlantılar