Sponsorlu Bağlantılar
Türkiye’de Toprak Oluşumu
Toprak oluşumunda; ana kaya, iklim, yer şekilleri, zaman ve biyolojik unsurlar etkili olmaktadır.
Toprak, anakayanın çözünmesi sonucunda oluşur. Çözünme iki yoldan gerçekleşir.
Fiziksel (Mekanik) Çözünme: Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu karasal iklimde görülür. Türkiye’de İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde etkilidir.
Kimyasal çözünme: Nemli ve ılıman iklimin görüldüğü kıyı kesimlerinde daha fazla görülür. Özellikle Doğu Karadeniz kıyılarında etkilidir.
Toprak Horizonları (Katmanları)
Ana kayanın çözülmesi sonucunda farklı özelliklerin görüldüğü toprak katmanları oluşur. Buna göre;
A katmanı
Canlı kalıntıların bulunduğu en üst katmandır.
Sponsorlu Bağlantılar
B katmanı
Kireç, tuz ve ağır metallerin biriktiği katmandır.
C katmanı
Ana kayaya geçiş katmanıdır.
D katmanı
Sponsorlu Bağlantılar
Ana kayanın bulunduğu katmandır.
Türkiye’de Başlıca Toprak Tipleri
Zonal (Yerli) Topraklar
Kahverengi Orman Toprakları: Türkiye’de bu tip topraklara daha çok Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaçlarında rastlanmaktadır. Doğu Karadeniz kıyıları gibi yıkanmanın fazla olduğu kesimlerde bu topraklar çay ve kivi tarımı için oldukça elverişlidir.
Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra-Rossa): Toprak içerisindeki demir mineralinin oksitlenmesi sonucunda kırmızımsı renk alan bu topraklar daha çok kireçli ve geçirgen özellikler gösterir. Bu topraklara daha çok Akdeniz ikliminin egemen olduğu Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinin kıyı kesimlerinde rastlanmaktadır.
Kahverengi Bozkır Toprakları: Türkiye’nin iç kesimlerinde yaygın olan bu topraklarda genellikle tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık faaliyetleri yapılmaktadır.
Sponsorlu Bağlantılar
Kestane Renkli Bozkır Toprakları: Türkiye’de daha çok iç kesimlerindeki yüksek alanlarda görülür. Bu toprakların bulunduğu alanlarda daha çok küçükbaş hayvancılık ve tahıl tarımı faaliyetleri yaygındır.
Podzol: Serin nemli iklim bölgelerinde gelişen bu topraklara daha çok Batı Karadeniz de Bolu ve çevresinde rastlanmaktadır.
Çernezyom (Kara Topraklar): Karasal iklimin hüküm sürdüğü çayır bitki örtüsü altında meydana gelen bu topraklara daha çok Erzurum-Kars çevresinde rastlanır. Mineral bakımından zengin olduğu için verimli topraklardır. Üzerinde gür otlakların bulunduğu bu alanlarda genellikle büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.
İntrazonal Topraklar
Vertisoller: Bu topraklar yeterince sulandığı takdirde çok verimli tarım topraklarına dönüşebilir. Dönen topraklar olarak da bilinen vertisollere Trakya’da kara kepir adı verilir ve üzerinde buğday ile ayçiçeği tarımı yapılır. Bu topraklara Anadolu’da ise taş doğuran toprak adı verilir.
Tuzlu Topraklar: Kapalı havza veya eski göl tabanlarında gelişen topraklardır. Türkiye’de daha çok iç Anadolu Bölgesinde Tuz Gölü- Konya Ovası çevresinde rastlanır.
Sponsorlu Bağlantılar
Azonal (Taşınmış) Topraklar
Alüvyal Topraklar: Akarsuların taşıyıp biriktirdiği malzemelerden oluşan alüvyal topraklar; genellikle vadi tabanlarındaki düzlüklerde birikinti ovalarında, delta ovalarında ve eski göl tabanlarında görülür.
Mineral ve organik madde çeşitlilikleri fazla olduğu için tarımsal verimlilikleri oldukça yüksektir.
Kolüvyal Topraklar: Ormanlık alanlar veya ağaç tarımının yapıldığı alanlar da gelişirler. Su tutma kapasitesi düşük olan bu topraklarda genellikle bağcılık ve bahçe tarımı yapılmaktadır.
Regosoller: Kumlu ve geçirgen olan bu topraklar yağış sularını bünyelerinde tutamazlar. Bundan dolayı ana kayadan ayrışma fazla olmadığından topraklar geç gelişir. Ağrı ve Van’da bu topraklara rastlanmaktadır.
Sponsorlu Bağlantılar