Sponsorlu Bağlantılar

Türk Anayasa Tarihi

I. Sened-i İttifak (1808)

  • İlk anayasal belgedir
  • Anayasa değildir.
  • Padişahın yetkileri ilk kez sınırlandırılmıştır.
  • Halk lehine düzenleme değildir
  • Sadece ayanlara can ve mal güvenliği getirmiştir

II. Tanzimat Fermanı (1839)

  • Anayasa değildir. Çünkü padişah yetkilerini kendi kendine sınırlandırmıştır.
  • Hukuk devletine atılan ilk adımdır.
  • Herkese can ve mal güvenliği getirmiştir.
  • Vergide adalet kabul edilmiştir
  • Kanunilik vurgusu vardır.
  • Müsadere (mala el koyma) kaldırılarak özel mülkiyet hakkı sağlanacaktır

III. Islahat Fermanı (1856)

  • Müslümanlar ile gayri Müslimler arasında EŞİTLİK sağlama amacı vardır.
  • Cizye vergisi kaldırılmıştır.
  • Eşitlik ve hukuki kavramlar önem kazanmıştır.

Kanun-i Esasi (1876)

  • Osmanlı Devleti’nin ilk anayasadır.
  • İki kanatlı parlamento vardır.

1. Meclis-i Mebusan (halkın seçtiği ilk Türk meclisi)
2. Meclis-i Ayan (padişah seçiyor)

1921 Anayasası

  • Millet egemenliğine dayalı ilk anayasadır
  • Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ilk anayasasıdır.
  • İlk ve tek yumuşak anayasadır. (değiştirilmesi kolaydır)
  • Tek çerçeve anayasadır.
  • 1876 Anayasası’nı yürürlükten kaldırmamıştır
  • Laik olamamıştır
  • 1923’te “Devletin dini İslamdır” ibaresi eklenmiştir.
  • 1923 değişikliğiyle”Devletin Dili Türkçe” kabul edilmiştir.
  • Kuvvetler birliği ilkesi kabul edilmiştir
  • Çift dereceli seçim sistemi benimsenmiştir.

1924 Anayasası

  • Kazuistik (ayrıntılı) anayasadır.
  • 1937’den beri Laik olan ilk anayasadır.
  • Sert bir anayasadır.
  • Karma hükümet sistemini benimsemiştir.
  • 1928 “Devletin dini İslam”dır hükmü Anayasa’dan çıkarılmıştır.
  • 1930 Kadınlara yerel seçimde seçme hakkı verilmiştir.
  • 1933 Kadınlara muhtarlık seçimlerine katılma hakkı verilmiştir.
  • 1934 Kadınlara genel seçimlerde seçme ve seçilme hakkı verilmistir.
  • 1937 Laiklik dahil altı ilke anayasaya eklenmiştir.
  • 1946 Çok partili siyasi hayata geçilmiş ve tek dereceli seçim sistemi benimsenmiştir.
  • 1950 Gizli oy, açık sayım kabul edilmiştir.

1961 Anayasası

  • Parlamenter sistemi benimsemiştir
  • Kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir
  • Yargı bağımsızdır
  • İlk kez insan haklarına dayalı devlet, sosyal devlet, hukuk devleti, demokratik devlet ilkelerine yer verilmiştir.

Yasama Yetkisi: (TBMM)

  • Millet Meclisi
  • Cumhuriyet Senatosu

Yürütme Yetkisi

  • Cumhurbaşkan
  • Bakanlar Kurulu
  • Diyanet İşleri ve Milli Güvenlik Kurulu kurulmuştur.

Yargı Yetkisi

  • Anayasa Mahkemesi kurulmuştur.(1962)
  • Yüksek Hakimler Kurulu kurulmuştur

1971-1973 Değişikliği

  • Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi verilmiştir. (1971)
  • Askeri Yüksek İdari Mahkemesi kurulmuştur.
  • 1973’de Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) kuruldu. (2004’de kaldırıldı)
  • Memurun sendika kurma hakkı elinden alınmıştır. (1995’te geri verildi)

Sponsorlu Bağlantılar