Kayaçların çeşitli şekillerle ufalanarak zamanla iklimin de etkisiyle oluşan, içinde organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan yeryüzünün canlı örtüsüdür. Toprak oluşumunun ilk aşaması taşların çözülmesidir. Çözülme sırasında yer kabuğunun ana yapısını oluşturan taşlar, sürekli olarak atmosfer olaylarının ve içlerine sızan suların yıpratıcı etkisi ile çatlar, parçalanır, erir ve bunun sonucunda taşların bütünlüğü bozularak çözülmeye başladığı gözlenir. Taşların çözülmesi de çeşitli şekillerde olur.
1.Fiziksel (Mekanik) Çözülme
- Taşların ana yapılarında bir değişiklik olmaz.
- Sıcaklık farkları, donma, ayrışma, bitki köklerinin gelişimi, tuzların etkisiyle kayaçların parçalanması, dağılması ve ufalanmasıyla gerçekleşir.
- En çok, günlük sıcaklık farkları fazla olan çöllerde görülür.
- Ayrıca Orta Kuşaktaki karasal iklimlerde, yüksek dağlarda, tundra iklimlerde, step iklimlerinde de etkilidir.
2. Kimyasal Çözülme
- Genellikle suyun bol olduğu ve sıcaklığın kimyasal etkileşim için yeterli olduğu alanlarda görülür.
- En çok Ekvatoral, Muson, Okyanusal ve Akdeniz iklim bölgelerinde görülür.
- Kayaçların kimyasal yapısı değişir.
- Kimyasal çözülmeye uğrayan kayaçlar, kalker, jips, kaya tuzu gibi kimyasal tortul kayaçlardır.
- Kimyasal çözülmenin gerçekleşebilmesi için su, nemli iklim ve sıcaklık farklarının çok olmaması gerekir.
- Fiziksel ayrışmaya göre daha hızlı gerçekleşir.
3. Biyolojik (Organik) Çözülme
- Kayaçların çatlakları arasına giren bitki kökleri geliştikçe genişler ve kayaları parçalayarak biyolojik çözülmeyi gerçekleştirir.
- Bitki, hayvan ve bazı mikroorganizmaların salgıladığı salgılar da biyolojik çözülmeye yol açar.