Sponsorlu Bağlantılar

Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

  • İtilaf devletleri Lozan’da yapılacak barış görüşmeleri için İstanbul hükümetini de davet etmiştir. Bu durum Türkler arasında ikilik yaratacaktı.
  • TBMM bu ikiliğe son vermek amacıyla saltanatın kaldırılmasını oy birliği ile kabul etmiştir.
  • 17 Kasım 1922’de son Osmanlı Padişahı VI. Mehmet Vahdettin ülkeyi terk etti. Halkın tepkisini ve İngilizlerin TBMM’ye karşı halifeliği kullanma ihtimali üzerine Abdülmecit halife seçildi.(18 Kasım 1922)
  • Osmanlı Devleti hukuken sona erdi.
  • Saltanatın kaldırılması . TBMM’nin gerçekleştirdiği tek inkılaptır.

Cumhuriyet Dönemi İç Politika (1923-1938)

Meclisteki Müdafaa-i Hukuk Grubu Halk Fırkası’nı kurmuştur (9 Eylül 1923)

NOT: 1924 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası, 1935’te de Cumhuriyet Halk Partisi adını almıştır. Yeni Türk Devleti’nin ilk siyasi partisidir.
Mustafa Kemal bu partinin programı ile düşüncelerini ve hedeflerini ortaya koymuştur.

II. TBMM’nin Açılması

  • 11 Ağustos 1923’te II. TBMM göreve başlamıştır.
  • 23 Ağustos 1923’te Lozan kararlarını onaylamıştır.
  • 13 Ekim 1923 Ankara Başkent ilan edilmiştir.

Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)

Gerekli kılan sebepler

  • Devlet başkanlığı sorunu
  • Rejimin adının belirsiz olması
  • Meclis Hükümeti Sisteminin mecliste sık sık tıkanmalara neden olması
  • Devrimlerin yapılabilmesi için demokratik bir zemine ihtiyaç duyulması

1921 Anayasasında 1923 Yılında Yapılan Değişiklikler

  • Türkiye Devleti’nin yönetim şekli Cumhuriyet’tir.
  • Türkiye Devleti TBMM tarafından yönetilir
  • Devletin başı cumhurbaşkanıdır.
  • Dili Türkçe, Dini İslam’dır.
  • Hükümet kurma şekli Kabine Sistemidir.

Cumhuriyet’in İlanının Sonuçları

  • Rejim ve devlet başkanlığı sorunu çözülmüştür
  • Meclis Hükümeti sisteminden Kabine Sistemine geçilerek hükümet bunalımları önlenmiştir.
  • Yeni devlet düzeni hukuki bir zemine kavuşmuştur
  • Devlet, meclis ve hükümet başkanlıkları birbirinden ayrılmıştır.

NOT: Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçilmiştir. İsmet İnönü başbakan, Fethi Okyar meclis başkanı olmuştur.

Halifeliğin Kaldırılması (3 MART 1924)

Nedenleri

  • Halifenin devlet başkanı gibi davranması
  • Cumhuriyetin ilani ile devlet yönetiminde iki başlılık sorununun ortaya çıkması
  • Eski düzene dönmek isteyenlerin bu makamı kullanması
  • Halifeliğin laik devlet yapısının önünde engel olması

Sonuçları

  • Laiklik alanında önemli bir adım atılmıştır
  • Ümmet toplumundan ulus toplumuna geçilmek istenmesi
  • Ulusal devlet anlayışı güçlenmiştir
  • İki başlılık sona ermiştir
  • Dinsel kurumların kaldırılmasına zemin hazırlamıştır.
  • Osmanlı hanedanı ülke dışına çıkarılmıştır.

Halifeliğin Kaldırıldığı Gün Çıkarılan Diğer Yasalar

Tevhid-i Tedrisat Kanunu (öğretim birliği kanunu)

  • Bütün okullar maarif vekaletine bağlanmıştır
  • Eğitim milli, çağdaş ve laik bir hale getirilmiştir
  • Karma eğitime geçilmiştir
  • Medreselerin yüksek kısımlarının yerine ilahiyat fakülteleri, orta kısımlarının yerine de imam-hatip okulları açılmıştır.
  • Şeriye ve Evkaf Vekaleti (din işleri ve vakıflar bakanlığı) kaldırılmıştır.
  • Bunun yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

NOT: İlk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçidir.

Erkan-ı Harbiye Umum Vekaleti kaldırılmış yerine;

  • Milli Savunma Bakanlığı
  • Genel Kurmay Başkanlığı makamları etkinleştirilmiştir.

Sponsorlu Bağlantılar