Sponsorlu Bağlantılar
Devlet Yönetimi
- Türk-İslam devletlerinde yöneticiler Han, Hakan, Sultan, Sultan-ı azam gibi ünvanlar kullanmışlardır.
- Türk-İslam devletlerinde hükümdar geniş yetkilere sahiptir. Saray, hükümet, ordu ve adalet olmak üzere dört müessesenin de başı olarak yasama, yürütme, yargı yetkilerini kendi şahsında toplamıştır.
- Hükümdarlık sembolleri; Sancak, hutbe okutmak, para bastırmak, taht, tuğra veya tevki, hilat, nevbet, çetr, asa ve otağ’dır.
- Türk-islam devletlerinde ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır.
- Türk-İslam devletlerinde ülke, eyalet (vilayet) adı verilen idari bölgelere ayrılmıştır. Buralara yönetici olarak askeri valiler veya hanedan üyeleri görevlendirilmiştir.
- Hanedan üyesi valiler yönetimleri altındaki yerleri özerk olarak yönetirler, kendilerine has idari ve askeri teşkilatlar oluşturabilir ve buraları miras olarak bırakabilirlerdi.
- Karahanlılar ülkeyi eski Türk devletlerinde olduğu gibi ikili sistem ile idare etmişlerdir.
- İslamiyetten önceki devletlerde var olan Kut Anlayışı Türk-İslam devletlerinde de devam etmiştir.
- Devlet örgütlenmesi Büyük Selçuklu Devleti’nde daha çok gelişmiş ve diğer Türk-İslam devletleri tarafından örnek alınmıştır.
- Büyük Selçuklularda devlet işleri Divan-ı Saltanat adı verilen vezir başkanlığındaki divanda görüşülür ve karara bağlanırdı.
Divan üyeleri
- İç ve dış yazışmaları yürüten : Tuğrai
- Maliye ile ilgili işleri yürüten : Müstevfi
- Toprakların kaydını ve dağıtımını yapan : Pervaneci
- Askerlikle ilgili işleri yürüten : Emir-i Arz
- Mali ve idari işlerin teftişini yapan : Müşrif
Türk-İslam devletlerinde sarayda hükümdarın resmi ve özel işlerinden sorumlu doğrudan hükümdara bağlı birçok görevli bulunurdu.Bunlar;
- Alemdar : Savaşlarda bayrak ve sancağı taşır.
- Abdar : Hükümdarın temizliği ile ilgilenir.
- Candar : Sarayı korumakla görevlidir.
- Camedar : Hükümdar ve ailesinin elbiseleri ile ilgilenir.
- Çaşnigin : Hükümdarın yiyecekleri ile ilgilenir.
- Emir-i Ahur : Atların bakım ve terbiyesi ile ilgilenin
- Hacip : Protokolde vezirden sonra gelir. Sarayın her türlü işinden sorumludur. Saray protokollerini düzenler.
- Hares Emiri : Devlete ve hükümdara karşı suç işleyenleri yakalayıp cezalandırır.
- Silahdar : Hükümdarın silahları ile ilgilenir.
Büyük Selçuklularda Diğer Divanlar ve Görevleri
- Divan-i istifa : Müstevfi’nin başkanlığında mali işlerle ilgilenir.
- Divan-ı Arz : Emir-i Arz’ın başkanlığında ordunun ihtiyaçları ve askerin maaş işleri ile ilgilenir.
- Divan-ı İşraf : Müşrifin başkanlığında mali ve idari işlerin denetimi ile ilgilidir.
- Divan-ı İnşa :Tuğrai’nın başkanlığında devletin yazışmalarını yapar.
- Niyabet-i Saltanat : Naibin başkanlık ettiği divandır. Hükümdar ülkede olmadığında devlet işleri ile ilgilenir.
- Divan-ı Mezalim : Sultanın başkanlığında önemli davalar ve ağır siyasi suçların görüldüğü divandır.
Sponsorlu Bağlantılar