Sponsorlu Bağlantılar
Borçlar Hukuku
- Kaynağı 1.07.2012’de yürürlüğe giren Borçlar Kanunu’dur.
- Kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenler.
- Borç ilişkisi üç şekilde doğar:
1. Hukuki İşlem : Bir hukuki sonuç doğurmak üzere irade açıklamasında bulunmaktır.
Örnek :
Satım Sözleşmesi
- İstisna (Eser) Sözleşmesi
- Karz (tüketim ödüncü)Sözleşmesi
- Ariyet (kullanma ödüncü) Sözleşmesi
- Kira Sözleşmesi vb
2. Haksız Fiil : Hukuka aykırı zarar veren hareket.
Örnek :
Bir kimsenin evinin camını kırma. Bir kimseyi yaralama
3. Sebepsiz Zenginleşme : Bir kimsenin malvarlığının haklı bir sebep olmadan, başka bir kişinin malvarlığı aleyhine çoğalmasıdır.
Örnek :
Bir kimsenin başkasına ait demirleri kendi inşaatında kullanması
Borçlar Hukukuna Hakim Olan İlkeler
1. Sözleşme özgürlüğü ilkesi
2. Eşitlik ilkesi
3. Nispilik ilkesi
4. Üçüncü kişi aleyhine borç kurulamaması ilkesi
5. Şekil serbestliği ilkesi
6. Dürüstlük ilkesi
7. Kusurlu sorumlu ilkesi
8. Borçlunun ikametgahinda ifa ilkesi
9. İvaz (Karşılıklılık ilkesi)
Borç İlişkisi
İki taraf arasında kurulan taraflardan birinin (borçlunun) bir şey vermek, yapmak yada yapmamak borcu altına girdiği, diğer tarafın (alacaklının) borçludan borcunu ifa etmesini isteme hakkına sahip olduğu hukuki bağdır.
Borç İlişkisinin Unsurları
1. Alacaklı
2. Borçlu
3. Edim
Edim: Alacaklının borçludan isteyeceği borçlunun da yerine getirmekle yükümlü olduğu davranış biçimidir.
Sponsorlu Bağlantılar
Edim Türleri
1. a) Olumlu Edim (Müspet Edim)
- Vermek
Örnek :
Bir miktar paranın ödenmesi
Satılan malın teslim edilmesi
- Yapmak
Örnek :
işçinin çalışması
b) Olumsuz Edim (Menfi Edim)
- Yapmamak
Örnek :
Sponsorlu Bağlantılar
- Rekabet yasağı
- Piyano çalmamak
2. a) Maddi Edim
Doğrudan doğruya borçlunun mal varlığı ile yerine getirilebilen bizzat borçlu tarafından yerine getirilmesi zorunlu olmayan edimdir.
Örnek :
Satılan malın teslimi
b) Kişisel Edim
Bizzat borçlu tarafından yerine getirilmesi gereken edimdir. Borçlunun kendi bedeni veya fikri kuvvet ve becerisi ile meydana getirilebilen edimdir.
Örnek :
Ressamın sizin yağlı boya portrenizi yapmayı taahhüt etmesi
NOT: Kişisel edim borçlunun ölümü halinde mirasçılara geçmez.
Sponsorlu Bağlantılar
3. a) Ani Edim
(Bir Defalık Edim, Süreksiz Edim)
Bir anda yerine getirilen edimdir.
Örnek :
Boyacının ayakkabıyı boyaması
Alıcının malın bedelini satıcıya ödemesi
b) Sürekli Edim
Kesintisiz bir fiil ve davranışla ifa edilen edimlerdir.
Örnek :
- Kiralayanın kiralanan şeyi sözleşmeden anlaşılacak biçimde kullanılmaya elverişli bir halde bulundurması
- İşçinin sözleşme süresince hizmet etmekle yükümlü olması
c) Dönemli Edim
Kiracının her ay kira bedeli ödemesi
Sponsorlu Bağlantılar
4. a) Bölünebilen Edim
Edim konusu olan şeyin niteliğinde ve değerinde esaslı bir değişiklik olmaksızın birbirine eşit birden çok parçalara bölünebilen edimlerdir.
Örnek :
Para borcu, 3 ton buğday borcu gibi
b) Bölünemeyen Edim
Birden çok parçalara ayrılması mümkün olmayan edim
Örnek :
- İşçinin edimi
- Atın teslimi
Borcun Kaynakları
A. Hukuki İşlemler
1. Tek Taraflı Hukuki İşlemler
Vasiyet
Vakıf kurma
Temsi
2. Çok Taraflı Hukuki işlemler
2.1 Tek Tarafa Borç Yükleyen
Bağışlama
Kefalet
2.2 İki Tarafa Borç Yükleyen
2.2.1a Tam iki Tarafa Borç Yükleyen
Karşılıklı Sözleşmeler
Örnek:
Satım
Kira
Trampa
Eser (İstisna)
Hizmet
2.2.1 b Eksik İki Tarafa Borç Yükleyen
(Değiş Tokuş söz konusu değildir.)
Örnek :
Vedia (Saklama sözleşmesi)
Ariyet (Kullanma ödüncü)
Karz (Tüketim ödüncü)
B. Haksız Fiil
Şartları
1. Hukuka aykırılık
2. Kusur (Kast, İhmal)
3. Zarar
4. Nedenselik (İliyet bağı)
Hükümleri
Bu borç ilişkisinden doğan edim tazminattır.
Zararı ispat etmek ve failin kusurunu ispat etmek davacıya (zarar görene) düşer.
C. Sebepsiz Zenginleşme
Şartları
1. Zenginleşme (Çoğalma)
2. Fakirleşme (Azalma)
3. Nedensellik (iliyet bağı)
4. Haklı sebebin bulunmaması
Hükümleri
Sebepsiz zenginleşmeden doğan borç, geri verme (iade) borcudur.
Geri verme borcunun kapsamı sebepsiz zenginleşmenin kimsenin iyi niyetli olup olmamasına göre değişir.
Borcu Sona Erdiren Nedenler
1. ifa
2. Yenileme (Tecdit)
3. ibra
4. Kusursuz imkansızlık
5. Alacaklı borçlu sifatının birleşmesi
6. Takas
7. Zamanaşım
4. Sorumluluk
- Bir borç ilişkisinde borçlu, alacaklı karşısında belli bir edimi yerine getirme yükümlülüğü altına girmiştir. Eğer borçlu bu yükümlülüğü kendi isteğiyle yerine getirmezse; alacaklının, devlet organları aracılığıyla borçlunun malvarlığına el koyabilmesi gerekir. Buna sorumluluk denir.
- Borçlar Kanununa göre kural olarak mal ile sorumluluk benimsenmiştir. Yani borçlu borcunu yerine getirmediği zaman borcu için hapsedilemez (kişi ile sorumluluk)
- Borçlu, borcu için kural olarak tüm malvarlığıyla sınırsız olarak sorumludur (kişisel sorumluluk). Ancak istisnaen kanun koyucu bazı hallerde borçlunun sorumluluğunu konu ve miktar bakımından sınırlanmıştır.
- Borçlu şahısı varlığı ile (kişi ile) sorumluluğu yoktur
Sınırlı sorumlulukta;
- Belli mallarla sorumluluk: Borçlu tüm malvarlığı ile değil, sadece bazıları ile sorumludur. Örneğin; devletin son yasal mirasçı sifatı ile murisin borçlarından sadece terekedeki mallar ile sorumlu olması, resmi tasfiye isteğinde bulunmuş mirasçıların, murisin borçlardan yine sadece tereke mevcudu ile sınırlı olarak sorumlu olması
- Belli miktarla sorumluluk: Borçlu tüm malvarlığı ile sorumlu olmakla beraber, sorumluluğu belli bir miktarla sınırlıdır. Örneğin; Kefalet sözleşmesinde kefil sözleşmede yazılı olan miktarla sorumludur.
Eksik Borçlar: (Sorumluluk doğurmayan borçlar)
Talep edilemeyen ancak ifa edilebilen borçlardır.
1. Zamanaşımına uğramış borç
2. Kumar borcu
3. Evlenme tellallığından doğan borç
4. Ahlaki ödevden doğan borç
5. Konkordato anlaşmasından arta kalan borç
Sponsorlu Bağlantılar