Sponsorlu Bağlantılar

Ticaret Alanındaki Çalışmalar (Gelişmeler)

“Eğer tüccarlar bizden olmazsa, milli servetin önemli bir kısmı şimdiye kadar olduğu gibi yine yabancılarda kalacaktır. Onun için milli ticaretimizi yükseltmeye mecbursunuz.”
Mustafa Kemal (1932)

  • Lozan Konferansı’nda kapitülasyonların kaldırılması ile Milli Ekonomi ilkesi adına önemli bir adım atılmıştır. Milli ticaretin oluşması sağlanmıştır.
  • Ticaret ile uğraşanlara kredi vermek, milli ticareti geliştirmek amacı ile 26 Ağustos 1924’te İş Bankası kurulmuştur.

NOT: Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel bankasıdır. 1927’de itibarı Milli Bankası ile birleştirilmiştir.

  • Ticaret ve sanayi odaları kurulmuştur (1925)
  • 1 Temmuz 1926’da Kabotaj Kanunu çıkarılmıştır.
  • Türk karasuları gölleri ve nehirlerindeki her türlü taşıma, ticaret, turizm vs. hakkının Türkiye’ye ait olduğu kabul edilmiştir.
  • 1929’da Gümrük Tarife Kanunu çıkartılarak, korumacı dış ticaret politikası uygulanmıştır.

NOT : 1929 yılına kadar etkili bir dış ticaret politikası uygulanamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti Lozan Antlaşması’ndan beş yıl sonra Osmanlı’dan kalan gümrük tarifelerinden kurtulmuştur.

  • 1923-1932 yıllarında Milli Ekonomi ilkesi uygulanmıştır.
  • İlk millileşme 1924’de demiryollarının Haydarpaşa Limanı ve rıhtımının devlet tarafından satın alınmasıdır.
  • 1925’de yabancıların elinde bulunan Reji İdaresi (tütün tekeli) satın alındı.
  • 1928’de Haydarpaşa Limanı İşletmesi ile Adana-Mersin demir yolu millileştirilmiştir.
  • 1929 yılında Menkul Kıymetler ve Borsalar Kanunu çıkartılarak ilk kambiyo denetimi başlamıştır.
  • 1930 para arzını kontrol etmek ve para politikasını sağlamak için Merkez Bankası kurulmuştur.

NOT: Türkiye’nin para politikasını imtiyaz sözleşmesi uyarınca Osmanlı Bankası yönlendiriyordu. Merkez Bankası’nın açılmasıyla mali bağımsızlığı sınırlandıran engeller ortadan kalkmıştır.

  • 1930 Türk Parasının Kiymetini Koruma Hakkında Kanun çıkarılmıştır.

Uyarı : Kanunun amacı 1929 bunalımı karşısında Türk parasının değerini korumaktı. Bu kanunla Hükümet, Bakanlar Kurulu kararnameleriyle
döviz taleplerini kontrol edebilecekti. Türk Parasının Kiymetini Koruma Kanunu üç yıl uygulamak için çıkarılmış. 1970 yılına kadar belirli zamanlarda uzatılarak uygulanmış, 1970’de sürekli hale getirilmiştir.

  • 1931’de Gümrük ve Tekel Bakanlığı kurulmuştur.
  • 1937’de Denizbank kurulmuştur.

Sponsorlu Bağlantılar