Antlaşma İtilaf devletleri ile Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır. 1918 yılının sonlarına doğru İttifak devletleri savaştan ağır yara alarak kazanma umutlarını yitirmişlerdir. Alman ve Bulgar cephelerinde ki ağır mağlubiyetlerin yanı sıra Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi Osmanlı adına bir nevi savunmasız kalma anlamına geliyordu. Böylelikle Almanya’dan gelen yardımlar kesilmiş ve Almanya ateşkes istemek zorunda kalmıştır. Güney cephesinde saldırılarına devam eden İngilizler ise ilerlemelerine devam ederek Filistin’de yeni işgallere başlamıştır. Bu ilerlemeyi durdurmak için 7. Ordu Komutanı M.Kemal Halep Şehrinde savunma hatti kurmak için büyük uğraşlar sarfetmiştir.
Mondros Ateşkes Antlaşmasına Kadar Olan Süreç
- İttifak Devletleri Eylül 1918 tarihinde savaşı kaybettiklerini anladılar.
- Bulgaristan 29 Eylül’de savaştan çekildiğini imzaladığı ateşkes ile ilan etti.
- ABD Wilson İlkeleri ile barışı sağlamak istese de Fransa ve İngiltere’nin karşı çıkması sonucu sert tavır takınmaya başlamıştır.
- İttihat ve Terakki Partisi Sadrazam Talat Paşaya Ateşkes görüşmeleri için tam yetki verdi.
- Osmanlı Wilson İlkeleri ile Ateşkes Antlaşması imzalamak istedi. Ancak İtilaf Devletlerinden cevap alamadı.
- Talat Paşa bu olumsuz gidişatın ardından istifa etti. Yerine Tevfik Paşa getirildi.
- Tevfik Paşa’nın ateşkes ile ilgili girişimleri sonuç vermeyince yerine Ahmet İzzet Paşa atanmıştır.
- İngilizler, 23 Ekim’de Limni Adasının Mondros Limanında İngiliz Amirali Calthorpe’nin yetkisi ile Ateşkes Antlaşmasının görüşüleceğini bildirdi.
- Görüşmeleri gerçekleştirmek için Rauf Bey Mondrosa gönderildi.
- Wilson İlkelerinden uzak bir Antlaşma ile Osmanlı’nın karşısına gelen İtilaf devletleri ile yapılan 5 günlük görüşmeler sonucu 30 Ekim 1918 günü Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır.
- Antlaşma çok ağır içeriğe sahip olup, 25 maddeden oluşmaktadır.
Mondros Ateşkes Antlaşması
- Padişah : VI. Mehmet Vahdettin
- Sadrazam : Ahmet İzzet Paşa
- Antlaşma Limni Adasının Mondros Limanında imzalanmıştır.
- İtilaf Devletleri adına Amiral Calthorpe, Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay imzalamıştır.
- Toplam 25 Maddedir.
Mondros Ateşkes Antlaşmasının Önemli Maddeleri
- Çanakkale ve İstanbul boğazları işgal güçlerinin kullanımına açılacak ve bu bölgedeki istihkamları İtilaf devletleri işgal edecek.
- Stratejik olarak büyük öneme sahip olan limanlar, Toros tünelleri, telsiz, telgraf istasyonları ve bütün demiryolları İtilaf devletlerinin denetiminde olacak.
- Bütün Osmanlı ordusu terhis edilecek ve silah bırakacak.
- Donanma İtilaf devletlerinin belirlediği limanlarda gözetim ve denetim altında tutulacak.
- Belirlenen Osmanlı Devleti sınırları dışında kalan topraklarda bulunan Osmanlı birlikleri İtilaf Devletlerine teslim olacak.
- İtilaf devletleri ve Ermeni esirleri koşulsuz olarak serbest bırakılacak.
- İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edecek herhangi bir durum ile karşılaşırsa, istedikleri stratejik noktaları işgal edebilecek(7.madde).
- Altı Doğu ilinde (Van, Erzurum, Bitlis, Sivas, Elazığ, Diyarbakır) karışıklık çıkması halinde, İtilaf Devletlerinin bu şehirleri isgaal etme hakkı saklı tutulacak(24.madde).
Mondros Ateşkes Antlaşmasının Önemi
- Anadolu savunmasız bırakılarak işgallere zemin hazırlandı.
- Osmanlı Devleti fiilen sona erdi.
- Boğazların işgal edilmesiyle Anadolu ile Trakyanin bağlantısı kesildi.
- Ermeni Devleti kurulmasına zemin hazırlandı.
- Osmanlı tarihinde imzalanan en ağır antlaşmalardan birisidir.