Artık hiçbir zorluk çekmeden dünyanın herhangi bir yerine uçabilmemiz büyüleyici değil mi? Birkaç on yıl önce, bir çift kanat ile havada uçabileceğimizi kim düşünebilirdi? Kuşlar ve uçurtmalar gibi yükselme ve uçma fikri, Uçak mucitlerine ilham kaynağı olmuştur. Geçmiş yıllar da seyahat etmek bugün olduğu kadar kolay değildi. İnsanların bir yerden başka bir yere seyahati günler hatta aylar alırdı. Ancak Uçağın icadı dünyadaki insanlar için seyahat deneyimini değiştirdi.
Uçağı Kim Buldu? Ne Zaman Buldu?
Wilbur Wright ve Orville Wright Amerikalı mucit kardeşler, havacılık tarihinin öncüleriydi. 1903’te Wright kardeşler, ilk güçlü, sürekli ve kontrollü uçak uçuşunu gerçekleştirdi; İki yıl sonra ilk tam pratik uçağı inşa ettikleri ve uçtuklarında, kendi kilometre taşlarını aştılar.
Wright Kardeşler Kimdir?
Wilbur Wright, 16 Nisan 1867’de Millville, Indiana yakınlarında doğdu. Beş çocuklu bir ailenin ortanca çocuğuydu. Babası Milton Wright, Birleşik Kardeşler Kilisesi’nde bir piskoposdu. Annesi Susan Catherine Koerner’di. Wilbur’un en iyi oyun arkadaşı, 1871’de doğan küçük kardeşi Orville Wright’dı.
Ne Wilbur ne de Orville koleje gitmedi. Ancak küçük kız kardeşleri Katherine koleje gitmiştir.
Milton Wright’ın Piskopos olması çocuklarına zaman ayırmasına engel oluyordu. Ancak o sık sık çocukları için küçük oyuncaklar getirirdi. 1878’de çocukları için küçük bir model helikopter getirdi. Mantar, bambu ve kağıttan yapılmış ve bıçaklarını çevirmek için bir lastik bantla çalışan bu model, Fransız havacılık öncüsü Alphonse Pénaud‘un tasarımına dayanıyordu. Wilbur ve Orville kardeşler oyuncak ve mekaniği tarafından büyülenerek, heyecan ve aşk ile uçmak için planlar yapmaya başladılar.
Wilbur parlak ve çalışkan bir çocuktu ve okulda mükemmeldi. Kişiliği dışa dönük ve sağlamdı, liseden sonra Yale Üniversitesi’ne gitmeyi planlıyordu. 1885-86 kışında bir kaza Wilbur’un yaşamını değiştirdi. Buz hokeyi oyununda, başka bir oyuncunun sopası yüzüne vurarak kötü bir şekilde yaralanmasına neden oldu.
Yaralarının çoğu iyileşmesine rağmen, yaşanan bu talihsiz olay Wilbur’u depresyona soktu. Lise diplomasını alamadı, üniversite için planlarını iptal etti ve evine geri dönmek zorunda kaldı. Wilbur bu dönemin büyük bir bölümünü evinde geçirdi. Ailesinin kütüphanesinde kitap okuyarak ve hasta olan annesine bakıyordu. Susan Koerner 1889 tüberkülozunda öldü.
1889’da Wright kardeşler “West Side News” isimli gazetelerini yayınladı. Wilbur gazeteyi düzenlerken ve Orville yayın işleri ile ilgilendi. Kardeşler ayrıca o yıllarda ülkeyi kasıp kavuran bisiklet tutkunu olarak, bisikletlerini paylaştılar. 1892’de Wilbur ve Orville bir bisiklet dükkanı açtı, bisikletleri tamir etti ve kendi tasarımlarını sattı.
Uçağın Gelişimi ve İlk Uçuş
Wright kardeşler Alman aviator Otto Lilienthal’ın araştırmasını yakından takip ederek, her zaman farklı mekanik projeler üzerinde çalışıyor ve bilimsel araştırmalara ayak uyduruyorlardı. Lilienthal bir planör kazasında öldüğünde, kardeşler kendi deneylerini bir uçuşla başlatmaya karar verdiler. Kendi başarılı tasarımlarını geliştirmeye kararlı olan Wilbur ve Orville, güçlü rüzgarları ile bilinen Kuzey Carolina, Kitty Hawk’a yöneldi.
Wilbur ve Orville, ilk olarak uçuş için kanatların nasıl tasarlanacağını anlamaya çalışarak işe koyuldular. Kuşların kanatlarını dengelemek ve kontrol etmek için kanatlarını açtıklarını gözlemlediler. Ayrıca bunu taklit etmeye çalıştılar ve “kanat çözgü” denen bir kavram geliştirdiler. Wright kardeşler, tasarıma hareketli bir dümen ekledikleri sihirli formülü 17 Aralık 1903’te buldular. Güçle çalışan ve hava uçağından daha ağır olan ilk serbest, kontrollü uçuşu gerçekleştirmeyi başardılar. Wilbur, uçağı 59 saniye ve 852 fitte havada tutarak olağanüstü bir başarıya imza attı.
Ancak Wright kardeşler başarılarının herkes tarafından takdir edilmediğini gördüler. Basında yer alan haberlerde pek çok kişi ve diğer uçuş uzmanları, kardeşlerin iddialarına inanmakta zorlandıklarını belirttiler. Sonuç olarak, Wilbur 1908’de Avrupa’ya gitti. Burada halkı ikna etmeyi ve uçak satmayı hedefliyordu.
İlk Uçağın Satışı ve Üretimi
Fransa’da Wilbur kendisine çok daha alıcı ve meraklı bir kitle buldu. Birçok toplu uçuş yaptı ve yetkilileri, gazetecileri, devlet adamlarını kapsayan geziler düzenledi. 1909 yılında Orville Wright, ablası Katharine gibi Avrupa’da ki erkek kardeşinin yanına taşındı. Wright Kardeşler, kraliyetlerin ve devlet başkanlarının ev sahipliği yaptığı, sürekli basında yer alan dev ünlüler oldu. Wright Kardeşler, 1909 yılında Amerika’ya dönmeden önce uçaklarını Avrupa’da satmayı başardı. Kardeşler, zengin işadamları oldular. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde uçak satmak ve tasarlamak için yeni sözleşmeler imzaladılar.
Wilbur ve Orville her zaman yeni projeler düşünerek, hayatları boyunca hep yakın bir ilişki içinde oldular. Ancak perde arkasında bir iş bölümü vardı. Orville’nin keskin içgüdüleri, Wilbur’un iş zekası Wright şirketini önemli noktalara taşıdı.
Wilbur Nisan 1912’de Boston’a giderken hastalandı. Tifo teşhisi kondu ve 30 Mayıs’ta Dayton, Ohio’daki aile evinde öldü. Milton Wright günlüğüne şöyle yazdı: “Kısa bir yaşam, sonuçlarla dolu. Hayal kırıklığına uğramış bir akıl, esrarengiz bir öfke, büyük bir özgüven ve büyük bir alçak gönüllülük…