Sponsorlu Bağlantılar
Türkiye’de Yerleşme
- Türkiye; elverişli coğrafi konumu, uygun iklim şartları, verimli toprakları nedeniyle çok eski çağlardan beri önemli bir yerleşim alanıdır.
- Denizler, yüksek ve engebeli alanlar ve kuraklık Türkiye’de yerleşmeyi sınırlandıran en önemli faktörlerdir.
Türkiye’de Yerleşme Şekilleri
Kırsal ve kentsel olarak ikiye ayrılır.
Kırsal Yerleşmeler
Köy altı yerleşmeleri ve köyler olmak üzere ikiye ayrılır.
Köy altı Yerleşmeleri
- Ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayanır.
- Bir kısmı geçidir.
- Nüfusları azdır.
- Yayla, oba, kom, ağıl, dam geçici,
- Divan, mezra, çiftlik, mahalle kalıcı köyaltı yerleşmeleridir.
NOT: Köy altı yerleşmelerinin ortaya çıkmasının en önemli nedeni ekonomik faaliyetleri sürdürme isteğidir.
Köyler
- İdari yapısı muhtarlık, esas geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan sürekli yerleşim merkezleridir.
- Köyler yerleşme dokularına göre toplu ve dağınık olmak üzere iki çeşittir.
Toplu Yerleşme
- Yer şekillerinin sade, yağışın az ve su kaynaklarının yetersiz olduğu yerlerde görülür.
- Başta İç Anadolu olmak üzere Türkiye’de yaygın olan dokudur.
Dağınık Yerleşmeler
- Arazinin engebeli, tarım alanlarını küçük ve su kaynaklarının bol olduğu yerlerde yaygındır.
- Doğu Karadeniz Bölümü’nde hakim yerleşmedir.
Yerleşme Dokusuna Göre Köyler
Toplu Yerleşmeler
- Yer şekillerinin sade yapılı, su kaynaklarının kısıtlı olduğu yerlerde görülür.
- Evler birbirine yakın inşa edilmiştir.
- Bu tip yerleşmelerde tarım alanları ve yerleşmeler birbirinden ayrılmıştır.
- Ekonomik faaliyet alanları geniştir.
- Tarımda makine kullanımı yaygındır.
- Tarımsal nüfus yoğunlukları azdır.
- En yaygın görüldüğü bölgeler
- İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’dur.
Dağınık Yerleşmeler
- Yer şekillerinin engebeli, su kaynaklarının bol olduğu yerlerde görülür.
- Evler bir birinden uzak inşa edilmiştir.
- Bu tip yerleşmelerde tarım alanları ve yerleşmeler iç içedir.
- Tarım alanları dardır.
- Tarımda makine kullanımı zordur.
- Tarımsal nüfus yoğunlukları fazladır.
- En yaygın görüldüğü yer Doğu Karadeniz Bölümüdür.
Mesken Tipleri
- Kırsal kesimde mesken yapımı ve meskenlerde kullanılan yapi malzemesinde; coğrafi koşullar, ekonomik özellikler, iklim, bitki örtüsü, jeolojik yapı, gelenek ve görenekler etkili olmuştur.
- Karadeniz Bölgesinde ahşap, İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kerpiç, Akdeniz Bölgesinde ise taş evler yaygındır.
- Ürgüp Göreme çevresinde volkan tüfü, Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise volkanik taşlar yapı malzemesi olarak kullanılmıştır.
Kentler
- Nüfuslarına göre kentler; küçük, orta, büyük ve metropol olmak üzere gruplandırılır.
- Fonksiyonlarına göre kentler; tarım, sanayi, ticaret, turizm, liman, kültür, dini, askeri vb. şehir olarak gruplandırılırlar.
- Tarım kentleri: Edirne, Balıkesir, Manisa, Rize, Konya, Şanlurfa, Amasya vb.
- Sanayi kentleri: İstanbul, İzmir, Bursa, İzmit, Adana, Gaziantep vb.
- Ticaret kentleri: Gaziantep, Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri, Malatya, Konya, Antalya vb.
- Liman kentleri: İstanbul, İzmir, İzmit, Mersin, İskenderun, Samsun vb.
- Turizm kentleri: Antalya, Marmaris, Bodrum, Çeşme, Nevşehir vb.
- Maden kentleri: Zonguldak, Seydişehir, Soma, Elbistan vb.
Kent Sorunları
Nüfusları hızlı artan kentlerde;
- Çarpık kentleşme
- Çevre kirliliği,
- Belediye hizmetlerinin aksaması
- Kent içi ulaşım problemleri
- Sanayi kuruluşlarının kent içinde kalması,
- İşsizlik oranının artması,
- Suç oranlarının artması gibi sorunlar ortaya çıkar.
Sponsorlu Bağlantılar