Sponsorlu Bağlantılar

Türkiye’de Başlıca Tarım Ürünleri

Tahıllar

Buğday

  • Filizlenme döneminde nemli ve serin ortam, olgunlaşma ve hasat döneminde sıcaklık ve kuraklık ister.
  • İç Anadolu üretimde ilk sırayı alır
  • Kıyı ovalarının çoğunda tercih edilmediği için fazla yetiştirilmez.

UYARI : Buğday yaz mevsimi yağışlı ve serin geçen Doğu ve Batı Karadeniz kıyılarında yetiştirilemez.

Buğday tarımı çoğu yerde geleneksel tarım yöntemleriyle yapıldığı için üretimde yıllık dalgalanmalar belirgindir.

Arpa

  • Buğdaya göre daha soğuk ve kuraklığa daha dayanıklıdır.
  • Üretimde iç ve Doğu Anadolu bölgeleri ilk sıralarda yer alır.
  • Bira sanayisinin ham maddesi olduğu gibi, yem ve gıda sanayisinde de yoğun olarak kullanılır.

Çavdar

  • Buğday ve arpaya göre soğuk ve kurak iklim şartlarına daha dayanıklıdır.
  • Üretimde iç ve Doğu Anadolu bölgeleri ilk sıralarda yer alır.

Mısır

  • Mısır ilkbahar ve yaz mevsiminin yağışlı geçtiği Karadeniz kıyılarında doğal şartlarda yetiştirilirken diğer kıyı ovalarında sulama ile yetiştirilmektedir.
  • Üretimde Akdeniz Bölgesi ilk sırada yer almaktadır.

NOT: Sulama yapılabilen alanlarda da mısır tarımı yapılabilir. Örneğin; GAP ile birlikte Şanlıurfa da mısır tarım alanlarında genişleme olmuştur.

UYARI : Buğdayın yetiştirilemediği Karadeniz kıyı kesiminde mısır, temel besin maddesi olarak kullanıldığı için iç ticarette çok fazla yeri yoktur.

Pirinç (Çeltik)

Sulak vadi tabanları ve ovalarda tarımı yapılmaktadır.
Üretimde ilk sırayı Marmara Bölgesi’nde Ergene, Meriç, Susurluk, Gönen havzaları alır.
Orta Karadeniz Bölümü’nde yoğun bir şekilde tarımı yapılmaktadır.
Türkiye’de pirinç üretimi yeterli olmadığı için ihtiyacının önemli bir kısmını ithalat yolu ile karşılar.

NOT: Pirinç tarımı makineden daha çok insan gücüne dayalı olarak yapılır.

UYARI : Bataklık tipi arazilerde tarımı yapıldığı için yerleşim birimlerini sıtma salgınından korumak amacıyla devlet tarafindan pirinç tarımı kontrol
altında tutulur.

Sponsorlu Bağlantılar

BAKLAGİLLER

Mercimek

  • Yarı kurak iklimlerde yetiştirilen tarım ürünüdür.
  • Güneydoğu Anadolu’da kırmızı, Iç Anadolu yeşil mercimek üretimi alanlarıdır.

Nohut

  • Yarı kurak iklimlerde yetiştirilen tarım ürünüdür.
  • Başta İç Anadolu Bölgesi olmak üzere iç bölgelerde tarımı yoğunlaşmıştır.

UYARI: Nohut ve mercimek sulamaya ve neme ihtiyacı en az olan tarım ürünlerinin başında gelirler.

Fasulye

  • Sulanabilen ovalarda tarımı yapılmaktadır.
  • Daha çok kıyı bölgelerinde tarımı yoğundur.
  • İç Anadolu’nun sulanabilen alanlarında da yoğun bir şekilde tarımı yapılmaktadır.

SANAYİ BİTKİLERİ

Tütün

Tütün bitkisinin önemli bir iklim seçiciliği yoktur.

  • En çok Ege Bölgesi’nde (Büyük ve Küçük Menderes, Bakiırçay, Gediz ovaları) tarımı yapılır.
  • Bunu Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve Marmara bölgeleri takip eder.

NOT: Tütün tarımı İç Anadolu Bölgesi’nin dışında tüm bölgelerde yapılmaktadır.

UYARI: Önemli ihraç ürünüdür. Bu yüzden kaliteyi korumak amacıyla tütün üretimi devlet kontrolü altında yapılmaktadır.

Sponsorlu Bağlantılar

Pamuk

  • Dokuma sanayisinin en önemli ham maddesidir. Ayrıca çekirdeğinden de yağ elde edilir.
  • Yaz mevsimi sıcak ve kurak geçen, sulanabilen alüvyon toprakları sever.
  • Sulamanın yaygınlaşmasıyla en önemli üretim alanı Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. Bunu Ege ve Akdeniz bölgelerinin kıyı ovaları takip eder.

NOT: Doğu Anadolu Bölgesindeki Iğdır ve Malatya ovaları gibi mikroklima alanlarında da tarımı yapılabilmektedir.

UYARI : Yaz mevsiminin yağışlı ve bulutlu geçmesi nedeniyle Karadeniz kıyı kuşağında pamuk tarımı yapılamaz.

Şeker pancarı

  • Türkiye’de Cumhuriyet sonrasında tarımı başlamıştır.
  • Sulama ile tarımı yapılabilmektedir.
  • En çok İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilmektedir.

NOT: Şeker pancarı tarımı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin dışında tüm bölgelerde yapılmaktadır.

UYARI : Kıyı ovalarında ekonomik getirisi daha fazla olan ürünler yetiştirildiğinden dolayı şekerpancarı tarımı çok fazla tercih edilmez.

İPUCU : Şeker pancarı küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. Bu yüzden besicilik ve ahır hayvancılığı şeker fabrikalarına yakın yerlerde gelişmektedir.

Sponsorlu Bağlantılar

Keten ve Kenevir

  • Yoğunlukla dokuma sanayisinde kullanıldığı gibi ilaç ve yağ sanayilerinde de değerlendirilir.
  • Üretim alanı Kastamonu-İzmit aralığında yoğunlaşmıştır.
  • Kenevirin tohumlarından uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolünde gerçekleşir.

YAĞ BİTKİLERİ

Ayçiçeği

  • Bitkisel yağ üretiminde önemli paya sahiptir.
  • Sulama ile tarımı yapılabilmektedir.
  • Üretimin % 80’ni Marmara Bölgesi’nde Ergene Havzasında yapılmaktadır.

NOT: Türkiye’de Ayciçeği en çok yağ elde edilen bitkilerin başında gelmektedir.

UYARI : Ayçiçeği tarımı Balkanlar’dan göçen nüfusla birlikte Türkiye’de yoğunluk kazanmıştır.

Zeytin

  • Zeytin Akdeniz ikliminde yetişebilen maki üyesidir.
  • Üretimde Ege Bölgesi ilk sırayı almaktadır.
  • Güney Marmara ve Akdeniz Bölgesi’nde de tarımı yoğun olarak yapılmaktadır.
  • Gaziantepin batısında ve azda olsa Artvin-Yusufeli’nde yetiştirilebilmektedir.

NOT: Zeytin tarımında ağacın kendi özelliğine bağlı olarak yıllık üretim miktarlarında dalgalanma yaşanmaktadır.

UYARI : Zeytin tarımının yapıldığı her yerde Akdeniz iklim özellikleri görülmektedir.

İPUCU : Ege Bölgesi’nin zeytinleri daha çok yağ sanayisinde değerlendirilirken Marmara Bölgesi’nin zeytinleri sofralık olarak değerlendirilmektedir.

Sponsorlu Bağlantılar

Haşhaş

  • Belirgin bir iklim seçiciliği yoktur.
  • Tohumundan yağ elde edilir. İlaç sanayisinde kullanılır. Ancak daha çok yöre insanının gıda tüketiminde kullanılmaktadır.
  • En çok Ege Bölgesi’nde Afyonkarahisar ve Kütahya’da, Akdeniz Bölgesinde Burdur ve Isparta’da tarımı yapılmaktadır.

NOT: Haşhaş bitkisi uyuşturucu yapımında kullanıldığı için üretimi devlet tarafindan kontrol altında tutulur.

UYARI : Türkiye’de haşhaş tarım alanlarının dar olmasının sebebi iklim seçiciliği değil devlet sınırlandırmasıdır.

Soya Fasulyesi

Yağ, yem sanayilerinde ayrıca biyo-enerjide yoğun olarak kullanılmaktadır.
Başta Adana Bölümü’nde olmak üzere sulanabilen tüm tarım ovalarında tarımı yapılabilmektedir.

NOT: Soya fasulyesi tarımı eskiden beri Ordu – Giresun arasında doğal koşullarda yapılmaktadır.

Yerfıstığı

Akdeniz Bölgesi Türkiye üretiminin %90’nını sağlamaktadır.

Sebzecilik

  • Sebzecilik seracılık ve turfandalık faaliyetlerinin etkisi ile en fazla Akdeniz Bölgesi’nde yapılmaktadır.
  • Marmara ve Ege Bölgeleri sebzecilik faaliyetlerinin geliştiği diğer bölgelerdir.
  • Domates ve patates en çok yetiştirilen sebzelerdir.

NOT : Sebzecilik;
İç Anadolu Bölgesi’nde sulama koşullarının yetersizliğine
Doğu Anadolu’da yaz mevsimi süresinin kısa olmasına,
Karadeniz Bölgesi’nde ise güneşli gün sayısının az olmasına bağlı olarak yeterli düzeyde gelişememiştir.

İPUCU : Sebzecilik sulama ile genişlemektedir. Örneğin ; GAP’la birlikte Şanlıurfa ve Adıyaman’da sebzecilik tarım alanlarında artış olmuştur.

MEYVECİLİK

Turunçgiller

Don olaylarına karşı duyarlıdır. Kış mevsimi sıcaklık ortalamasının yüksek olduğu yerlerde yetiştirilir.
Üretimde Akdeniz Bölgesi (% 80) ilk sırada yer alır. Bunu Ege Bölgesi takip eder. Kışların ılık geçtiği Doğu Karadeniz kıyılarında da üretimi yapılır.
Türkiye’nin önemli ihraç ürünüdür.

NOT: Rize kıyılarında fön rüzgarları kış sıcaklık ortalamasını yükselttiği için turunçgiller tarımı yapılabilmektedir.

Fındık

Her mevsim yağışlı Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır.

% 85’lik payla Karadeniz Bölgesi (Ordu-Giresun-Trabzon) üretimde en büyük paya sahiptir. Kalan %15’lik pay ise Marmara Bölgesi’nin
Karadeniz kıyılarında (Adapazarı) üretilir.

NOT : Dünya fındık üretiminin ve ihracatının büyük bir kısmı Türkiye tarafından yapılmaktadır.

İncir

Soğuğa dayanıklı değildir. Kiş mevsimi ılık ve nemli iklimlerde tarımı yapılmaktadır.
Özellikle Aydın – Denizli arası olmak üzere Ege Bölgesi üretimde %85’lik payla ilk sırayı alır.

NOT: Türkiye, Dünya’da kuru incir ihracatı en fazla olan ülkedir.

Elma

  • Önemli bir iklim seçiciliği yoktur. Bütün bölgelerde tarımı yapılmaktadır.
  • Yetişme alanı oldukça geniştir.
  • Ülkemizde en çok yetiştirilen meyvelerden biridir.
  • Üretimde İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır.

NOT: Elma soğuk iklim koşullarına dayanıklı olup, Türkiye’de yetiştirilme alanı en geniş olan tarım ürünlerinden biridir.

Muz

Tropikal bir meyvedir.
Sadece Akdeniz Bölgesi’nde özellikle Alanya – Anamur – Erdemli arasında yetiştirilir.

NOT : Muz tropikal bir meyve olup, Türkiye’de yetiştirilme alanı en dar olan tarım ürünlerinin başında gelir.

UYARI : Türkiye muz ihtiyacının önemli bir bölümünü ithal etmektedir.

Antep fıstığı

Sıcak yaz kuraklığına dayanıklı bir bitkidir.
Üretimde Güneydoğu Anadolu Bölgesi %85 üretim payı ile ilk sırada yer alır.

UYARI : Türkiye antep fıstığı üretiminin büyük bir kısmını ihraç etmektedir.

Üzüm

  • Türkiye’de ekim alanı ve üretim miktarı en fazla olan meyvedir.
  • Bütün bölgelerde tarımı yapılabilen bir tarım ürünüdür.
  • Ege Bölgesi üretimde ilk sırada yer alır.

NOT: Ege Bölgesi’nde yetiştirilen çekirdeksiz üzümün büyük bir kısmı kurutularak ihraç edilir.

UYARI : Güneşli gün sayısının az olduğu Doğu Karadeniz kıyılarında tam olarak olgunlaşamaz. Buradaki üzüm üretiminin ekonomik değeri bu
yüzden yoktur.

Çay

Kireçsiz ve yıkanmış topraklarda yetişir. Bu yüzden tarımı sadece Rize, Trabzon ve Artvin ve Giresun çevresinde yapılabilmektedir.
Tarımına cumhuriyetten sonra başlanmıştır.

NOT: Çay Türkiye’de üretim alanı en dar olan tarım ürünlerinin başında gelir.

SERACILIK

  • Mevsiminin dışında tarım ürünü yetiştirme amaçlanmıştır. Bu amaçla kapalı ortamlarda sıcaklık ve nemlilik şartları suni olarak sağlanmıştır.
  • Kış mevsimi sıcaklık ortalamasının yüksek olduğu Akdeniz Bölgesi’nde tarımı yapılır.
  • Ege Bölgesinde yapılan seracılık faaliyetlerinde sıcak su kaynakları kullanılmaktadır.
  • Yalova, izmir ve Antalyada çiçek seracılığı gelişme göstermiştir.

İPUCU : Turfandacılık doğal ortamda mevsiminden önce yapılan tarım şeklidir.

  • Bu yüzden turfandacılık en fazla kış mevsimi sıcaklığı en yüksek olan Akdeniz Bölgesi’nde yapılır.
  • Yem Bitkileri

Besi ve ahır hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak üretimi artmıştır.
Yonca, fig, burçak, yulaf yetiştirilir.

Sponsorlu Bağlantılar